برای کوهنوردی چه بپوشیم؟
اهمیت پوشاک کوهنوردی مناسب بر هیچکس پوشیده نیست. عواملی که برای پوشاک کوهنوردی باید مد نظر قرار داده شود به جنس پارچه، سن کوهنورد، نوع آب هوا و فصلی که قصد سفر به کوه را داریم تقسیم بندی می شود اگر بخواهیم بر اساس فصل این پارامتر مهم و اساسی را دسته بندی کنیم می توانیم به پوشاک برای فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان اشاره ای داشته باشیم؛ اما قبل از همه این ها نیاز است که به شناخت کامل البسه بپردازیم.
برای این پوشاک کوهنوردی را به سه بخش تقسیم می کنیم:
لایه اول در پوشاک کوهنوردی
در آب و هوای نسبتا سرد کمی گرما و مقدار زیادی توانایی راندن رطوبت از مهم ترین ویژگی هایی هستند که لباس های لایه ی اول باید داشته باشند.
قابلیت راندن رطوبت: این ویژگی اهمیت بالایی در لایه ی اول یا هر لایه ای که مستقیما با پوست در تماس است، دارد. این ویژگی باعث میشود الیاف لباس رطوبت را از پوست به لایه ی بعدی منتقل کند تا به سرعت خشک شود. به این ترتیب عرق بدن بدون اینکه سرما بخورید تبخیر و خشک میشود.
لایه میانی در پوشاک کوهنوردی
لایه بعدی که به لایه میانی شهرت دارند لباس های عادی است که شما بر تن می کنید. مثل شلوار و تی شرت و در نهایت لایه بیرونی که در برابر سرما و گرما شما را در امان نگه می دارد می توانید یک بارانی ضد آب باشد یا یک کاپشن پشم شیشه ای گرم برای فصل سرما که در ادامه برای هر فصل راهنمای انتخاب لباس کوهنوردی را به شما معرفی خواهیم کرد.
لایه ی میانی در پوشاک کوهنوردی این لایه باعث گرم شدن شما میشود. یک پیشنهاد معقولانه این است که یک ژاکت سبک پشمی و یک ژاکت سبک بادگیر که در کوله پشتی تان جا میشوند بردارید.
عایق بودن: این ویژگی برای لایه ی میانی کلیدی است و شما را گرم نگه میدارد. لباس های این لایه به خودی خود گرم نیستند اما اگر خاصیت عایق بودن داشته باشند، به خوبی میتوانند گرمای بدن شما را در خود نگه دارند.
لایه بیرونی در پوشاک کوهنوردی
لایه بیرونی در پوشاک کوهنوردی حتی یک آسمان صاف و آفتابی هم میتواند در عرض چند ثانیه به طوفان و باران تبدیل شود. خشک ماندن کلید سرما زده نشدن است. پس حتما کت بارانی و شلوار ضد آب به همراه داشته باشید. توجه کنید که در روزهای خشک هم میتوانید لایه ی بیرونی را برای حفاظت در برابر باد بپوشید. ضد آب و ضد باد بودن: در لایه ی سوم یا لایه ی بیرونی اهمیت زیادی دارند و نمیگذارند زیر باران خیس شوید یا در آب و هوای بادی سردتان شود. توجه کنید که ژاکت هایی که در برابر آب و باد “مقاوم” هستند کاملا جلوی باران و باد را نمیگیرند و یک لایه ی حفاظتی متوسط به حساب می آیند. همچنین ژاکت هایی که ضد آب هستند معمولا مشخص نمیکنند که ضد باد هم هستند یا نه، اما معمولا هر دو ویژگی را دارند.
ضد آب با قابلیت عبور هوا: لایه های بیرونی پیشرفته این ترکیب را دارند، با این حال پیشرفته ترین تکنولوژی ها هم جلوی باد و باران را گرفتن را در الویت قرار میدهند و برای همین وقتی رطوبت بالا میرود با مشکل تهویه ی هوا دست و پنجه نرم میکنند. لایه های بیرونی بدون قابلیت تهویه ی هوا، ارزان تر هستند ولی وقتی آن ها را میپوشید حس میکنید با کیسه ی پلاستیکی توی سونا نشسته اید.
قابلیت عبور هوا: این ویژگی در تمام لایه ها دارای اهمیت است و به خشک شدن سریع لباس کمک میکند. اگر تمام لایه هایی که به تن دارید قابلیت عبور هوا را نداشته باشند، رطوبتی که از پوست دفع شده نهایتا در یک لایه گیر میکند و باعث سرما خوردن شما میشوند.
استراتژی های لباس پوشیدن در کوهنوردی :
شلوار جین و تیشرت های نخی ممنوع : کتان یا همان نخ آب را در خود نگه میدارد و باعث عرق کردن شما در هوای گرم میشود و با خنک شدن هوا هم باعث سرما خوردن میشود.
ل
باس های زیر (و بقیه ی لباس ها) از جنس پلی استر، نایلون و پشم مرینوس: این مواد عرق را از پوست شما دور کرده و به سرعت خشک میشوند. برای همین گزینه ی ایده آلی برای لباس زیر، تیشرت، سینه بند های اسپورت و جوراب هستند.
شلوار راحت و محکم: مسیرهایی که قرار است در آن ها راه بروید پر از پیچ و خم هستند، برای همین باید بتوانید به راحتی حرکت کنید. شاخه ها و سنگ ها هم میتوانند شلوارهای یوگا یا شلوارهای نازک و کشی را نخ کش کنند.
ژاکت گرم: کاموای پلی استر بهترین گزینه به حساب می آید. با این حال یک ژاکت گرم و ضد آب با آستر پلی استر انتخاب هوشمندانه ای برای آب و هوای سرد تر است.
کاپشن بارانی: ضد آب و قابل تنفس بودن دو ویژگی هستند که باید به آن ها توجه کنید. یعنی کت بارانی باید جلوی باد و باران را بگیرد و در عین حال وقتی عرق میکنید حس نکنید که انگار یک کیسه ی پلاستیکی پوشیده اید. اگر آب و هوا خیلی مرطوب بود، شلوار بارانی هم به همراه ببرید.
کلاه لبه دار: این کلاه سر شما را خشک و به دور از آفتاب نگه میدارد. لبه دار بودن کلاه از چشم های شما در برابر باران و آفتاب محافظت میکند (اما عینک آفتابی هم با خود داشته باشید).
نکات خرید وسایل کوهنوردی
اگر میخواهید برای پوشاک کوهنوردی جدی تر عمل کنید موقع خرید این نکات را مد نظر داشته باشید:
شرایط را پیش بینی کنید: سلامت و امنیت شما کاملا به چیزی که به همراه میبرید بستگی دارد. یادتان باشد وسیله ی نقلیه ی شما میتواند مایل ها از شما دور باشد و پیش بینی های آب و هوا همیشه درست نباشند. برای همین خودتان را برای شرایط غیر منتظره مثل آب و هوای سرد تر، مرطوب تر، یا گرم تر آماده کنید.
به کاربرد توجه کنید نه به مد: یادتان باشد روی مد بودن لباسی که میپوشید وقتی به دردتان نخورد بی فایده است. به راحتی، دوام، وزن و قیمت توجه کنید: قبل از خرید باید سبک و سنگین کنید و ترجیحات شخصی و بودجه را در نظر بگیرید. ست وسایل فوق سبک یک انتخاب خیلی خوب اما خیلی گران است.
بوت یا کفش خوب بگیرید: کفش از مهم ترین چیزهایی است که در کوهنوردی میپوشید که باید با دقت درباره ی آن تصمیم بگیرید.
محافظت در برابر آفتاب: لباس هایی که دارای فاکتور محافظت در برابر اشعه ی ماورای بنفش هستند (UPF) میتوانند از پوست شما در برابر اشعه های مضر ماورای بنفش محافظت کند.
ویژگی های الیاف چوشاک کوهنوردی
اینجا لیستی از راهنمای انتخاب لباس کوهنوردی که میتوانید از بین آن ها انتخاب کنید مشاهده میکنید:
پشم: پشم و بافتنی های قدیمی پوست را به خارش می انداختند اما بافتنی های امروزی این طور نیستند. مخصوصا پشم مرینوس دارای الیاف نرم، با قابلیت عبور هوا و راندن رطوبت است و به سرعت خشک شده و بوهای مختلف را در خود نگه نمیدارد.
لباس های نایلونی و پلی استری: این لباس ها از پشم مرینوس به صرفه تر هستند و رطوبت را به خوبی رانده و به سرعت خشک میشوند و همچنین قابل بازیافت هستند. از نقطه ضعف های این لباس ها این است که ممکن است بوی خوبی ندهند؛ برای همین است که در بعضی از این پارچه ها با مواد آنتی میکروبی سعی شده جلوی فعالیت باکتری ها گرفته شود.
نوع پارچه مناسب لباس کوهنوردی
بافتنی: ژاکت های بافتنی در واقع از پلی استر ساخته شده اند و گرمایی که دارند بیشتر به خاطر الیاف درشت و نرم آنهاست تا مواد شیمیایی به کار رفته در تولیدشان.
ژاکت های نایلونی و پلی استری: استفاده از این ژاکت ها در لایه ی بیرونی (مثلا کت بارانی یا کاپشن) باعث محفوظ ماندن شما در برابر باد و باران میشود.
ابریشم: الیاف ابریشم توانایی بالایی در راندن رطوبت ندارد برای همین گزینه ی ایده آلی برای کوهنوردی های سخت به حساب نمی آید. پارچه ابریشم فرآوری شده عملکرد بهتری در راندن رطوبت دارد. ابریشم نرم و تجملی محسوب می شود اما از لحاظ استحکام و بو نگرفتن عملکرد خیلی خوبی ندارد.
نخ: نخ در راندن رطوبت و خشک شدن کاملا ضعیف عمل میکند و در خیس نگه داشتن و سرد کردن شما عملکرد فوق العاده ای دارد. اگر هوا خیلی گرم بود و با چسبیدن لباسهای نخی به بدنتان مشکلی نداشتید میتوانید آن ها را بپوشید اما در آب و هوای سرد، پوشیدن لایه ی اول نخی باعث سرما خوردن میشود. برای همین است که کوهنوردان با تجربه میگویند نخ کشنده است.
انواع پوشش مناسب در کوهنوردی
لباس زیر: مدل و نوع لباس زیری که میخواهید بپوشید کاملا به خود شما بستگی دارد. نخ همچنان یک “نه”ی بزرگ است. همینطور دقت کنید لباس زیرتان باعث سایش پوست نشود. برای همین است که طراحی های بدون درز بهترین گزینه برای کوهنوردی به حساب می آیند.
سینه بند: بهترین گزینه برای لباس کوهنوردی زنانه یک مدل اسپرتی بدون قلاب است تا موقع پوشیدن کوله پشتی باعث اذیت شدن پوست نشوند.
زیر پوش یا زیرپیراهنی: یک زیرپوش سبک هم میتواند در مواقع سرما به گرم ماندن شما کمک کند، همچنین جایگزین مناسب و سبک تری نسبت به تیشرت به حساب می آید.
پیراهن و شلوار لایه ی اول: در تمامی وزن ها، از سبک، متوسط تا سنگین، موجود هستند. وزن مورد نظر خود را براساس شرایط اقلیمی و سرمایی یا گرمایی بودن خودتان انتخاب کنید. پیراهن های یقه گرد به صرفه ترند اما پیراهن هایی که یقه ی زیپ دار دارند کاربردی تر هستند و میتوانید با توجه به گرمی و سردی هوا آنها را تنظیم کنید. شلوار لایه ی اول را میتوانید برای حفاظت و گرمای بیشتر زیر شلوار کوهنوردی بپوشید. اگر هوا بارانی شد میتوانید شلوار بارانی را هم روی آنها بپوشید.
راهنمای پوشاک کوهنوردی
در ادامه سایر گزینه هایی که در اختیار دارید را مشاهده میکنید:
کلاه: اگر در جاهای آفتابی و خشک کوهنوردی میکنید باید کلاه بزرگ لبه دار بپوشید. این کلاه ها همچینین برای هوای مرطوب و بارانی هم مناسب هستند. برای آب و هوای سرد یک کلاه گرم بافتنی یا الیاف مصنوعی بردارید تا سرتان را گرم نگه دارید.
پیراهن: یک تیشرت آستین کوتاه مناسب آب و هوای گرم و تیشرت آستین کوتاه مناسب آب و هوای نسبتا خنک تر است. وقتی هوا آفتابی است یک لباس آستین بلند محافظ در برابر اشعه های خورشیدی بپوشید (خیلی از آنها یقه ی برگشتنی برای محافظت از گردن دارند).
شلوارک، شلوار و شلوارهای تبدیل شونده ی زیپ دار: شلوارهای تبدیل شونده طرفداران زیادی دارد چون دیگر نیازی نیست بین شلوار و شلوارک تصمیم بگیرید. جنس هایی که زودتر خشک میشوند اینجا هم در الویت قرار دارند. شلوارهای شش جیب هم به خاطر جا دار بودن محبوبیت بالایی بین کوهنوردها دارند.
تیپ کوهنوردی بانوان
شلوارهای یوگا : انعطاف خوبی دارند ولی در برابر سنگ و شاخه ها چندان مقاوم نیستند.
دامن، پیراهن و دامن های شلوارکی: دارای قابلیت انعطاف بالا و دوام زیاد و آستر هستند.
دستکش و جوراب: بسته به آب و هوا میتوانید دستکش و جوراب ضخیم یا نازک بپوشید. جوراب هایی که میپوشید باید از کفشتان بلندتر باشند و محض اطمینان یک جفت جوراب اضافی هم به همراه داشته باشید.
دستکش های عایق و ضد آب بهترین گزینه برای زمستان و دستکش های دو انگشتی همیشه گرمتر از دستکش های معمولی هستند.
گتر: گترها مثل ساق بند روی کفش و پا پوشیده میشوند و از ورود ذرات گرد و غبار و سنگریزه، باران و حتی حشرات به کفش جلوگیری میکنند.
ژاکت پشمی: میتوانید روزهای سرد ژاکت پشمی را بپوشید و در روزهای خنک تر موقع استراحت از آن استفاده کنید. ژاکت های پشمی وزن های مختلفی دارند پس وزنی را انتخاب کنید که متناسب با آب و هوا و گرمایی یا سرمایی بودن خودتان باشد.
شلوار پشمی: اگر هوا خیلی سرد باشد شلوار پشمی بهترین گزینه برای لایه ی میانی است. ولی در بیشتر مواقع زیرشلواری های بلند گرمای لازم را فراهم میکنند.
کاپشن یا جلیقه های عایق: اگر آب و هوا مساعد باشد یک ژاکت پشمی کافی است. اگر هوا سرد تر بود یک کاپشن هم بردارید. اگر لایه های عایق داخل کاپشن خیس شوند، کاپشن دیگر نمیتواند گرما را در خود نگه دارد برای همین عایق های الیاف مصنوعی گزینه ی بهتری هستند. میتوانید یک کاپشن ضد آب هم بردارید یا یک کاپشن ضد آب و عایق استفاده کنید.
